สำหรับผู้ที่เริ่มต้นทำธุรกิจ หรือเปิดกิจการมาได้สักระยะ แล้วมีรายได้ต่อเนื่อง อาจจะเริ่มตั้งคำถามกับตัวเองว่าถึงเวลาหรือยัง ที่ต้องจดทะเบียนบริษัทให้เรียบร้อย ซึ่งเป็นคำถามธรรมดา แต่มีความเกี่ยวข้องกับทิศทางของกิจการในระยะยาว ทั้งในเรื่องภาษี ความน่าเชื่อ หรือการระดมทุน
ในบทความนี้ ชอบการบัญชี จะพาไปไล่เรียงข้อมูลที่จำเป็นต้องทราบ ก่อนที่จะทำการจดทะเบียนบริษัท เพื่อค้นหาคำตอบของคำถามที่ว่า กิจการของคุณนั้น ควรจดบริษัทหรือไม่ค่ะ
บริษัท คืออะไร ?
บริษัท คือ นิติบุคคลที่เกิดจากบุคคลตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ร่วมกันจัดตั้งขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์ในการประกอบธุรกิจ แสวงหากำไร และแบ่งปันผลประโยชน์ตามสัดส่วนของหุ้นที่ถืออยู่
การจดทะเบียนบริษัท หมายถึง การจดทะเบียนจัดตั้งบริษัทตามกฎหมายกับกรมพัฒนาธุรกิจการค้า เพื่อให้กิจการมีสถานะเป็นนิติบุคคลตามกฎหมาย
การจัดตั้งบริษัท แบ่งออกเป็น 2 ประเภทตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ดังนี้
1. บริษัทจำกัด
บริษัทจำกัด คือ รูปแบบของนิติบุคคลที่เกิดจากบุคคลอย่างน้อย 2 คนขึ้นไป ร่วมกันจัดตั้งโดยจดทะเบียนกับกรมพัฒนาธุรกิจการค้า เพื่อประกอบกิจการแสวงหากำไร และแบ่งปันผลกำไรตามสัดส่วนหุ้น พบเห็นได้ในกลุ่มธุรกิจ SME และสตาร์ทอัพ เหมาะสำหรับกิจการที่ต้องการโครงสร้างที่มีความเป็นทางการ และมีโอกาสเติบโตต่อไปในอนาคต
2. บริษัทมหาชนจำกัด
บริษัทมหาชนจำกัด คือ รูปแบบนิติบุคคลที่สามารถเสนอขายหุ้นให้กับประชาชนทั่วไปได้ (IPO) และสามารถจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ (SET) เพื่อระดมทุนได้ตามกฎหมายว่าด้วยหลักทรัพย์ต้องมีผู้ถือหุ้นอย่างน้อย 15 คน เหมาะสำหรับกิจการขนาดใหญ่ที่ต้องการขยายทุน และเพิ่มความน่าเชื่อถือในระดับสูง
ผลของการมีสถานะเป็น บริษัท
- แยกความเป็นบุคคลออกจากกิจการ : เจ้าของกิจการและบริษัท จะถูกแยกออกจากกันโดยชัดเจน เช่น หนี้สินที่เกิดจากการดำเนินธุรกิจจะเป็นของบริษัท ไม่ใช่ความรับผิดชอบส่วนตัวของเจ้าของ (ยกเว้นกรณีที่ทุจริตหรือหลอกลวง)
- สิทธิของผู้ถือหุ้น : ผู้ถือหุ้นจะมีสิทธิในกำไรของบริษัทตามจำนวนหุ้นที่ถือ เช่น การได้รับเงินปันผล และสามารถใช้สิทธิในการออกเสียงเพื่อกำหนดทิศทางของบริษัท
- อำนาจในการจัดการ : บริษัทจะมีกรรมการ เป็นผู้บริหารที่มีอำนาจลงนามแทนบริษัทในทางกฎหมาย ซึ่งต้องทำหน้าที่ตามที่ระบุไว้ในหนังสือบริคณห์สนธิและข้อบังคับของบริษัทอย่างโปร่งใส
- เพิ่มความน่าเชื่อถือ : การจดทะเบียนบริษัทช่วยให้ธุรกิจดูมีความเป็นมืออาชีพมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการเจรจากับคู่ค้า การขอเครดิตสินเชื่อ การประมูลงานกับภาครัฐ หรือแม้แต่การร่วมงานกับบริษัทขนาดใหญ่ บริษัทที่มีนิติบุคคลจะได้รับความไว้วางใจมากกว่ากิจการที่มีฐานะเป็นบุคคลธรรมดา
- มีความต่อเนื่อง แม้เปลี่ยนเจ้าของ : เพราะบริษัทเป็นบุคคลตามกฎหมาย ไม่ว่าจะเปลี่ยนผู้ถือหุ้นหรือกรรมการ บริษัทก็ยังคงอยู่ต่อได้โดยที่ไม่ต้องปิดกิจการ ต่างจากร้านที่จดทะเบียนในชื่อบุคคลธรรมดา หากเจ้าของเสียชีวิตหรือลาออก กิจการอาจต้องปิดตัวลงทันที
- ขยายธุรกิจ และระดมทุนได้ง่ายขึ้น : เมื่อจดบริษัทแล้วสามารถเพิ่มทุนจดทะเบียน ขายหุ้นให้พาร์ทเนอร์ หรือหานักลงทุนร่วมทุนได้ง่ายกว่าการทำธุรกิจในรูปแบบอื่น โดยเฉพาะถ้าวางแผนจะเติบโต หรือเข้าสู่ตลาดทุนในอนาคต
นิติบุคคลประเภทบริษัท เหมาะสำหรับธุรกิจรูปแบบไหนบ้าง ?
- ธุรกิจที่มีแผนเติบโตอย่างต่อเนื่องในอนาคต เช่น ต้องการขยายสาขา, เพิ่มจำนวนลูกค้า, หรือขยายเข้าสู่ตลาดใหม่ ๆ การจดทะเบียนบริษัทจะช่วยให้โครงสร้างธุรกิจรองรับการเติบโตได้ดีขึ้น
- ธุรกิจที่ต้องการเพิ่มความน่าเชื่อถือ หากทำงานกับลูกค้าองค์กร รัฐวิสาหกิจ หรือคู่ค้าต่างประเทศ การมีสถานะเป็นนิติบุคคล คือสิ่งที่ช่วยสร้างความเชื่อถือให้กับกิจการได้เป็นอย่างมาก
- ธุรกิจที่ต้องการขอสินเชื่อ หรือผู้ร่วมลงทุน ธนาคารมักอนุมัติสินเชื่อให้บริษัทมากกว่าบุคคลธรรมดา เพราะดูมีความมั่นคงและตรวจสอบได้ง่าย รวมถึงนักลงทุนเองก็มักสนใจร่วมทุนกับกิจการที่มีสถานะเป็นบริษัทมากกว่า
- ธุรกิจที่มีหุ้นส่วนหลายคน และต้องการแบ่งสิทธิอย่างชัดเจน ทำให้สามารถกำหนดสัดส่วนหุ้น กำไร และอำนาจการตัดสินใจได้อย่างโปร่งใสผ่านเอกสารจดทะเบียน
- กลุ่มสตาร์ทอัพ หรือธุรกิจออนไลน์ที่เติบโตอย่างรวดเร็ว เช่น ขายสินค้าออนไลน์, พัฒนาแพลตฟอร์ม หรือทำแอปพลิเคชัน หากอยากระดมทุนในอนาคต การจดบริษัทคือหนึ่งในปัจจัยที่จะช่วยให้กิจการเติบโตอย่างรวดเร็ว และมั่นคง
การจดทะเบียนบริษัท ถือเป็นก้าวสำคัญของเจ้าของกิจการที่ต้องการขยับจากการทำธุรกิจแบบส่วนตัว ไปสู่การทำธุรกิจที่มีความเป็นมืออาชีพ มีความน่าเชื่อถือ และมีโอกาสขยายโอกาสในการเติบโต ทั้งในด้านรายได้ ความร่วมมือ และการบริหารจัดการ
ไม่ว่าคุณจะเป็นเจ้าของร้านเล็ก ๆ สตาร์ทอัพรุ่นใหม่ หรือทีมที่มีเป้าหมายร่วมกัน การเลือกโครงสร้างธุรกิจที่เหมาะสมตั้งแต่ต้น จะช่วยให้กิจการของคุณ ดำเนินไปด้วยความมั่นคงอย่างแท้จริงค่ะ
