สำหรับผู้ที่เริ่มต้นทำธุรกิจได้ไม่นาน ไม่ว่าจะเป็นการขายของออนไลน์ เปิดคาเฟ่ เปิดร้านค้าเล็ก ๆ หรือการให้บริการฟรีแลนซ์ต่าง ๆ อาจกำลังมีข้อสงสัยว่าจำเป็นที่จะต้องทำบัญชีไหม ?
แม้ว่าจะไม่ได้จดบริษัท หรือมีรายได้น้อย แต่การทำบัญชีถือเป็นเรื่องที่สำคัญ เพราะคือสิ่งที่สะท้อนให้เห็นผลการดำเนินการของกิจการ หากทำถูกต้องตั้งแต่เริ่มต้น ก็จะทำให้รู้ว่ายอดเงินที่เข้ามา หรือยอดเงินที่จ่ายออกไปอยู่ตรงไหนบ้าง ใช้จ่ายอะไรมากเกินไป หรือมีกำไรเป็นอย่างไรบ้าง
และในบทความนี้ ชอบการบัญชี จะพาไปทำความเข้าใจพื้นฐานของการทำบัญชี และอธิบายว่ามันสำคัญต่อการทำธุรกิจยังไง พร้อมแนะนำการเริ่มทำบัญชีเบื้องต้นที่สามารถทำตามได้ แม้ไม่มีพื้นฐานเรื่องบัญชีค่ะ
การทำบัญชี คืออะไร ?
การทำบัญชี คือ กระบวนการบันทึก จัดระเบียบ และสรุปข้อมูลทางการเงินของธุรกิจ เพื่อให้เจ้าของกิจการสามารถติดตามรายรับรายจ่าย และประเมินผลประกอบการได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ ซึ่งรวมถึงการบันทึกรายรับ รายจ่าย สินทรัพย์ หนี้สิน และการจัดทำรายงานทางการเงิน เช่น งบดุล และงบกำไรขาดทุน
การทำบัญชีไม่เพียงแต่จะช่วยในการจัดการเรื่องเงินและภาษี แต่ยังเป็นเครื่องมือสำคัญในการวางแผนธุรกิจและใช้ในการพิจารณาประกอบการตัดสินใจในอนาคต
ประเภทของการทำบัญชีที่ควรรู้
การทำบัญชี แบ่งออกเป็นหลายประเภท ตามลักษณะ และวัตถุประสงค์ของการใช้งาน ดังนี้
- บัญชีการเงิน (Financial Accounting) คือ การบันทึก และสรุปข้อมูลทางการเงินเพื่อจัดทำงบการเงิน เช่น งบกำไรขาดทุน งบดุล และงบกระแสเงินสด
- บัญชีบริหาร (Managment Accounting) คือ บัญชีที่ใช้ข้อมูลทางการเงินเพื่อช่วยในการวางแผน ควบคุม และตัดสินใจภายในองค์กร
- บัญชีต้นทุน (Cost Accounting) คือ บัญชีที่บันทึกต้นทุนการผลิต และการดำเนินงาน เพื่อควบคุมค่าใช้จ่าย และเพิ่มประสิทธิภาพ
- บัญชีภาษี (Tax Accounting) คือ บัญชีที่จัดการข้อมูลทางการเงินเพื่อคำนวณ และยื่นภาษีอย่างถูกต้องตามกฎหมาย
- บัญชีตรวจสอบ (Auditing) คือ การตรวจสอบความถูกต้อง และความน่าเชื่อของข้อมูลทางการเงิน
- บัญชีเฉพาะทาง (Specific Accounting) คือ งานบัญชีที่เน้นไปที่การจัดเก็บ และนำเสนอข้อมูลทางการเงินจากกิจกรรมเฉพาะประเภท เช่น การบัญชีภาครัฐ การบัญชีระหว่างประเทศ หรือแม้แต่การบัญชีสิ่งแวดล้อม
การทำบัญชีสำคัญกับธุรกิจอย่างไร ?
- การติดตามสถานะทางการเงิน : ช่วยให้เจ้าของธุรกิจทราบถึงรายรับ รายจ่าย และกำไรขาดทุนอย่างชัดเจน
- การวางแผนและตัดสินใจ : ข้อมูลทางการเงินที่ถูกต้อง ช่วยในการวางแผนกลยุทธ์ และการตัดสินใจที่มีประสิทธิภาพ
- การปฏิบัติตามกฎหมาย : การทำบัญชีที่ถูกต้อง ช่วยให้ธุรกิจปฏิบัติตามข้อกำหนดทางกฎหมาย และภาษี เช่น การยื่นภาษี และการตรวจสอบบัญชี
- การสร้างความน่าเชื่อถือ : งบการเงินที่ถูกต้อง และโปร่งใส ช่วยสร้างความน่าเชื่อถือให้กับนักลงทุนและสถาบันการเงิน
- ป้องกันการทุจริต : การทำบัญชีช่วยในการตรวจสอบ และป้องกันการทุจริตภายในองค์กร
ตัวอย่างธุรกิจที่ควรเริ่มทำบัญชีตั้งแต่วันแรก
- ร้านค้าออนไลน์ การบันทึกรายรับ-รายจ่าย จะช่วยทำให้การติดตามยอดขาย และกำไร ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
- ธุรกิจบริการ เช่น ร้านอาหาร ร้านเสริมสวย หรือคลินิก ฯลฯ การทำบัญชีจะช่วยในการควบคุมต้นทุนและกำไรได้ดียิ่งขึ้น
- ธุรกิจผลิตสินค้า การทำบัญชีต้นทุน จะช่วยในการวิเคราะห์ต้นทุนการผลิต และกำหนดราคาขายได้อย่างเหมาะสม
- ธุรกิจที่มีพนักงาน การทำบัญชีเงินเดือน และภาษี ช่วยทำให้กิจการปฏิบัติตามกฎหมายภาษี และกฎหมายแรงงาน
หากไม่ทำบัญชี จะมีผลกระทบอะไรบ้าง ?
ผลกระทบด้านกฎหมาย
- ค่าปรับ : การไม่ยื่นงบการเงินตามกฎหมาย อาจมีค่าปรับทั้งจากกรมพัฒนาธุรกิจการค้า และกรมสรรพากร
- โทษทางอาญา : หากมีการหลีกเลี่ยง หรือฝ่าฝืนกฎหมายอย่างต่อเนื่อง อาจได้รับโทษทางอาญาตามกฎหมาย
ผลกระทบด้านการเงิน
- ขาดความน่าเชื่อถือ : หากไม่มีบัญชีที่ถูกต้อง และโปร่งใส อาจทำให้คู่ค้า และผู้ถือหุ้น ขาดความเชื่อมั่นในธุรกิจ
- พลาดโอกาสของสินเชื่อ : สถาบันทางการเงินอาจปฏิเสธการให้สินเชื่อแก่ธุรกิจที่ไม่มีข้อมูลทางการเงินที่ชัดเจน
- การตัดสินใจผิดพลาด : การไม่มีข้อมูลทางบัญชีที่ถูกต้อง อาจะนำไปสู่การตัดสินใจลงทุน หรือขยายกิจการที่ผิดพลาดได้
- ปัญหาด้านภาษี : การไม่ทำบัญชี อาจทำให้การคำนวณภาษีผิดพลาด และอาจต้องเสียค่าปรับ หรือเบี้ยปรับเพิ่มเติม
ผลกระทบด้านการดำเนินงาน
- ขาดข้อมูลในการบริหารจัดการ : การไม่ทำบัญชี ทำให้ไม่ทราบสถานะทางการเงินที่แท้จริงของกิจการ
- พลาดโอกาสในการปรับปรุงธุรกิจ : การไม่มีข้อมูลทางบัญชี ทำให้ไม่สามารถวิเคราะห์จุดแข็ง และจุดอ่อนของธุรกิจเพื่อทำการพัฒนาได้
- ขาดความโปร่งใส : การไม่ทำบัญชี อาจทำให้เกิดความไม่โปร่งใสในการดำเนินธุรกิจ
ในส่วนนี้สามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้จากบทความเรื่อง หากธุรกิจไม่ทำบัญชี มีความผิดไหม ?
ธุรกิจใหม่ เริ่มต้นทำบัญชียังไงดี ?
- เลือกวิธีการทำบัญชี เช่น การทำบัญชีด้วยตนเอง การใช้ซอฟต์แวร์บัญชี หรือการจ้างนักบัญชี
- จัดเตรียมเอกสารทางการเงิน เช่น ใบเสร็จรับเงิน ใบกำกับภาษี และใบแจ้งหนี้
- บันทึกรายการทางการเงินอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ข้อมูลทางการเงินเป็นปัจจุบัน และถูกต้อง
- ศึกษาข้อกำหนดทางบัญชี และภาษี เพื่อปฏิบัติตามกฎหมายอย่างถูกต้อง
- ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ หากไม่มั่นใจในการทำบัญชี ควรปรึกษานักบัญชี หรือผู้เชี่ยวชาญด้านการเงิน
การทำบัญชี ถือเป็นกระบวนการสำคัญสำหรับธุรกิจทุกขนาด ที่ช่วยในการติดตามสถานะทางการเงิน วางแผน และตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ ทั้งยังเป็นการปฏิบัติตามกฎหมาย และสร้างความน่าเชื่อถือ หากมีการเริ่มต้นทำบัญชีตั้งแต่วันแรก จะช่วยให้ธุรกิจมีพื้นฐานที่มั่นคง และเติบโตอย่างยั่งยืนค่ะ
หากต้องการคำแนะนำเพิ่มเติม เกี่ยวกับการทำบัญชี หรือภาษี ติดต่อเข้ามาที่ชอบการบัญชีได้เลยนะคะ เรายินดีให้คำปรึกษาค่ะ
